‘The Dust Blows Forward’: Gotlieb, Kühbauch & Ter Beek
dec 11, 2025 | Kunst, Oldenzaal
Drie kunstenaars, drie stijlen, één stad | Te zien tot 8 februari ‘26
In de tentoonstelling van Museum Oldenzaal verwonder je je over het werk van én het verhaal achter de drie kunstenaars Gotlieb, Kühbauch en ter Beek. Met een hoofd vol ideeën, dromen en idealen ontwikkelden ze in Oldenzaal een geheel eigen stijl.
Mei 1970. Oldenzaal staat op zijn kop! Er is een kraak gepleegd. Een leegstaand Klooster wordt bezet door vijftig jonge mensen. Het doel van de kraak? Een ludiek centrum voor Oldenzaal en de kans zich luid en duidelijk uit te spreken tégen de consumptiemaatschappij, tégen milieuvervuiling en vóór een leefbare stad, met genoeg groen en woonruimte voor iedereen.
Ook de kunstenaars Henk Gotlieb (1943-2024), Theo Kühbauch (1949) en Johannes ter Beek (1945-1989) zijn erbij. In de jaren zestig studeerden ze alle drie aan de AKI in Enschede. Ze zoeken hun eigen weg via kleur, vorm en inhoud. Soms samen en soms alleen. Het is een weg die niet altijd gemakkelijk is. Vanwege de BKR-regeling; kunst in ruil voor inkomen, komt veel van hun werk terecht in de collectie van de gemeente Oldenzaal. Een selectie ervan is te zien in de tentoonstelling ‘The Dust Blows Forward’.
‘De enige groepering die moet werken voor het feit dat ze werkloos is’
De kunstenaars die werken binnen de B.K.R. zijn niet blij dat hun werk in het stadhuis in de kelders verdwijnt. Het is niet de enige kritiek. ‘Kunstenaars’, zo zegt Joannes ter Beek, ‘vormen de enige groepering die moet werken voor het feit dat ze werkloos is.’ Ontevreden over het feit dat hun werk daar ligt te verstoffen, nemen een vijftal kunstenaars waaronder Henk Gotlieb, Sjef Sales (aan wie afzonderlijk aandacht wordt besteed middels een kunstroute door de stad) en Joannes ter Beek het besluit om een eigen galerie te openen. Het initiatief is ontstaan uit frustratie en, zo zegt Ter Beek, ‘vanwege het ontbreken van elke visie op cultureel gebied in Oldenzaal.’ Een eigen galerie geeft hoop en mogelijkheden.
Bijzonder is dat in de binnenstad van Oldenzaal ten tijde van de tentoonstelling een creatieve broedplaats wordt geopend; de BLO(W) 2.0. Een tijdelijk atelier voor jong talent uit Oldenzaal en omstreken.
Henk Gotlieb (1943-2024)
Geboren in De Bilt verhuist Henk Gotlieb al jong naar Oldenzaal. Dit is de stad waar hij opgroeit, waar hij zich wortelt. In de jaren 60 meldt hij zich aan bij de AKI in Enschede en daar ontwikkelt hij zich tot zelfstandig kunstenaar. Al snel grijpt hij naar een camera in plaats van verf.
In de jaren 80 schakelt hij steeds vaker over naar voornamelijk zwart-wit fotografie en legt de wereld om hem heen zo op geheel eigen wijze vast. Gotlieb is geïnteresseerd in de verandering van perspectief en speelt zo met beeld en tijd. Het landschap om Oldenzaal heen speelt hierbij vaak de hoofdrol.
Gotlieb houdt van kunst, van literatuur, van dans en gedichten en van de natuur. Zijn reislust brengt hem over de hele wereld. Overal waar hij komt, is het vooral het landschap dat hem inspireert. Hij keert echter altijd weer terug, naar Oldenzaal.
Johannes ter Beek (1945-1989)
Na zijn opleiding op de AKI ontwikkelt Johannes ter Beek zich tot een kunstenaar die vooral in klein formaat werkt. Als kind al illustreerde hij zijn schoolschriften en nu maakte hij met inkt en tempera miniaturen die hele werelden laten zien. Geboeid als hij is door het onderbewuste, heeft zijn werk soms een bijna surrealistisch karakter.
Het werk dat hij maakt, vergt zo’n concentratie en precisie dat hij maar een aantal werken per jaar kan maken. In toenemende mate echter wordt zijn werk in de jaren 70 inhoudelijk gestuurd door zijn afkeer van geweld, macht en kapitalisme. Macht versus de machteloze wordt talloze keren met veel symboliek en intensiteit verbeeld. Sterk is hij zich bewust van sociale issues en dit is zichtbaar in zijn werk. Veel te vroeg overlijdt hij, een klein maar zeer bijzonder oeuvre achterlatend.
Theo Kühbauch (1949)
Geboren in het net onafhankelijk geworden Indonesië, emigreert Theo Kühbauch als jongen naar Nederland en komt zo terecht in Oldenzaal. Na zijn middelbare school meldt hij zich aan bij de AKI in Enschede waar hij zich richt op grafische kunst. De academie is in die jaren een plek waar studenten vooral worden aangemoedigd zich vrij te ontwikkelen. Zijn werk in die jaren is losgekoppeld van de ratio. Net als Ter Beek is hij gefascineerd door het onderbewuste.
Een bezoek aan het Stedelijk Museum in Amsterdam brengt hier echter verandering in. Minimal art, meent hij, is zijn weg. Het grafische en geometrische karakter raakt Kühbauch diep. Als later in Duitsland als reactie op minimal art een neo-expressionistische stroming ontstaat: Neu Wilde, verandert hij opnieuw van koers.
Museum Oldenzaal | Marktstraat 13 Oldenzaal | www.museumoldenzaal.nl