Drie eeuwen kunst

Sinds een jaar is Theo van Berkel de eigenaar van Kunsthuis van het Oosten. Specialist van kunst uit de laatste drie eeuwen. Alleen voor de verkoop van modern werk heeft hij de klanten nog niet echt gevonden.

Door Ton Ouwehand

Mensen vragen wel eens aan hem of dat Gouden Kalf dat hij in de etalage heeft die filmprijs is die Rijk de Gooijer ooit uit een taxi gooide. En dan moet kunstverzamelaar Theo van Berkel een slag om de arm houden. Het zou hem niets verbazen. Maar wat hij in elk geval kan garanderen is dat het beeldje een echte Theo Mackaay is. Van de man dus die het belangrijkste filmprijs van ons land maakte. En hij heeft meer werk van Mackaay, die zijn tweedimensionaal: schilderijen. Maar dat is voor de meeste bezoekers van Kunsthuis van het Oosten een beetje te modern.

Sinds een jaar is Theo van Berkel (1957) de eigenaar van Kunsthuis van het Oosten, aan de Oelerweg in Hengelo. En hij geeft toe dat hij anderhalf jaar geleden zelf nooit in Twente was geweest. Hij kwam als kunstverzamelaar uit Bussum bij de vorige eigenaar Jonnes Bergsma over de vloer, zo begon het. ‘Hij had een schilderij te koop dat ik graag wilde hebben: Stadsgezicht van Willem Koekkoek. Ik kocht het schilderij van hem. En na een tijdje wilde ik het toch liever ruilen voor een schilderij van Andreas Schelfhout.’
Het bleek te klikken tussen beide mannen. Begrijpelijk. Beiden kunstverzamelaars en –liefhebbers. Allebei met een beroep waar je je beide benen op de grond dient te houden. Bergsma volgde zijn vader op als huisschilder en Van Berkel nam ooit het schoonmaakbedrijf van zijn vader over.
De klik was dusdanig dat Van Berkel de hele galerie van Bergsma overnam.
En nu is Van Berkel dus de eigenaar. Hij verlaat zijn woonplaats Bussum er niet voor. Daar blijft hij wonen. Daar is zijn schoonmaakbedrijf ook gevestigd. Maar op vrijdag en zaterdag is hij in de galerie.

KWARTJE
Theo van Berkel kocht zijn eerste schilderij op zijn zestiende. ‘Ik werkte bij mijn vader. We maakten schoon in onder andere ’t Spant in Bussum. Daar werd een rommelmarkt gehouden en daar zag ik een schilderij dat me aansprak. Ik kocht het voor een kwartje. Dat kon ik doorverkopen voor 100 gulden aan een antiquair.’ Dat lijkt een succes. Maar als Van Berkel jaren later de naam van die antiquair terugleest op een naamplaatje op de kleding van een juffrouw bij de bank, vraagt hij toch even of zij misschien familie is. Ze blijkt de dochter van de antiquair. Zij heeft het schilderij in haar bezit. ‘Ik heb het teruggekocht voor 250 gulden.’
Van Berkel heeft wel een spectaculairder verhaal, zegt hij. Zijn kantoor werd gebeld of hij wilde kijken naar drie schilderijen uit een erfenis. Hij vergat terug te bellen. Toen hij een week later opnieuw werd gebeld, maakte hij een afspraak. Hij ging langs. Er moest een villa worden ontruimd en de erfgenamen hadden drie schilderijen die door de verzekering waren getaxeerd op samen 40.000 gulden. Of hij die veiling op zich wilde nemen. ‘Ik zei dat zo’n veiling allerlei kosten me zich meebracht. Ik bood 25 duizend gulden contant. Daar gingen ze graag op in.’
Een van die werken was een flink doek van 90 bij 130 cm van Otto Eerelman, een schilderij met St. Bernard honden. Een handelaar kocht het van hem voor 60 duizend gulden. ‘Toch kreeg ik spijt. Er was een beurs waar die handelaar het doek mooi presenteerde. Er stond geen prijs bij. Die bleek bij navraag 120.000 te zijn. Ik heb het voor dat bedrag teruggekocht. Een paar jaar daarna vroeg iemand van Christie’s of hij dit voor me mocht veilen. Het leverde mij 260.000 gulden op. De koper legde er inclusief kosten 319.000 voor neer. Het doek is nu ergens in Amerika bij een verzamelaar.’
Werk van dat soort prijzen heeft hij niet in Kunsthuis van het Oosten. Wel heeft hij een hele verzameling stadsgezichten van Jan Kelderman. Hij vindt het wel mooi om daar de ruime kelder onder de galerie mee in te richten. ‘Dat wordt dat de koopjeskelder, met allemaal werken die niet duurder zijn dan een paar honderd euro.’
Van Berkel had ooit een galerie aan de Amsterdamsestraatweg in Naarden: Green Art Gallery. ‘Veel mensen kennen dat pand. Het groene dak viel nogal op. Je zag het liggen als je als bij Naarden over de A1 reed Dat is bij Kunsthuis van het Oosten net even anders.’

Kunsthuis van het Oosten, voor aan- en verkoop, taxaties en restauraties
Oelerweg 32a
7555 GT Hengelo.
www. kunsthuis-vanhetoosten.nl
Geopend op vrijdag en zaterdag van 12 tot 17 uur
En op afspraak: 06 – 482 261 12

galerie Hengelo interview kunsthuis